Wydłużenie jazdy o 1-2 godz. dotyczy również czasu pracy?

Przepis wskazuje, że wydłużeniu może ulec czas jazdy dziennej i czas jazdy tygodniowej oraz może zostać naruszony okres rozliczeniowy do odebrania odpoczynku dziennego. Wskazane rozporządzenie unijne reguluje kwestie związane głównie z czasem prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerw i odpoczynków kierowcy. Natomiast o tym czy może zostać wydłużony czas pracy decydują krajowe uregulowania tj. ustawa o czasie pracy kierowców oraz kodeks pracy.

Pakiet mobilności dokonał m.in. zmiany artykułu 12 rozporządzenia 561 (WE), który w określonych okolicznościach umożliwia odstępstwo od norm czasu prowadzenia, przerw i odpoczynków kierowcy.

Pierwsza część tego przepisu została zachowana, ale niestety jest ona bardzo ogólnie skonstruowana, co powoduje spore problemy w jego praktycznym zastosowaniu.

W myśl postanowień pakietu mobilności zostały wprowadzone dodatkowe możliwości i kierowca może wydłużyć: dzienny (art. 6 ust 1) lub tygodniowy (art. 6 ust. 2) czas prowadzenia o jedną godzinę w celu dotarcia do bazy lub swojego miejsca zamieszkania na odpoczynek tygodniowy, ponadto będzie uprawniony do naruszenia okresu rozliczeniowego (art. 8 ust. 2).

Na takich samych warunkach kierowca ma prawo przekroczyć dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu o maksymalnie dwie godziny. Warunkiem jest tu jednak, że odbędzie przerwę trwającą nieprzerwanie 30 minut. Ma ją odebrać tuż przed tym dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu.

Należy pamiętać, że ten dodatkowy czas jazdy (2 godz.) ma być niezbędnym, aby dotrzeć do centrum operacyjnego pracodawcy lub miejsca zamieszkania kierowcy w celu odbycia regularnego tygodniowego okresu odpoczynku.

Oczywiście przedłużenie takie będzie możliwe wyłącznie ze względu na wyjątkowe sytuacje (korki, warunki pogodowe, objazd, postój na granicy i inne nieprzewidziane okoliczności). Kierowca musi wskazać powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce lub na wydruku najpóźniej po przybyciu do miejsca docelowego lub odpowiedniego miejsca postoju.

Dodatkowo każdy wydłużony okres pracy trzeba będzie zrekompensować równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia następującego po tygodniu, w którym doszło do przekroczenia.

W tym miejscu należy podkreślić szczególny charakter tego przepisu. Planując trasę nie można świadomie założyć późniejszego wydłużenia jazdy.

Kontrolerzy są szczególnie wyczuleni na sztywne przestrzeganie norm czasu pracy kierowców. Obecne taryfikatory kar w zasadzie nie dają żadnej tolerancji umożliwiającej wydłużenie czasu jazdy.

Wobec tego wszelkiego rodzaju przekroczenia będą starannie weryfikowane, a cyklicznie powtarzające się sytuacje przekroczeń, będą z pewnością budziły spore wątpliwości.

Oczywiście przepisy nie precyzują jak często może dojść do przekroczenia - czy to może być raz w okresie kontrolnym dwa, czy też więcej.

Trzeba mieć świadomość, że im częściej wydłużenie się zdarzy, tym bardziej kontrolujący będzie wnikał czy działanie kierowcy wynikało faktycznie z nieprzewidzianych okoliczności, czy też może jest to świadome naginanie przepisów.

Przykładowo - jeśli wydłużenie jazdy będzie na wskutek wypadku drogowego, będzie możliwość zweryfikowania tego chociażby na podstawie informacji z Policji.

Niektóre inne sytuacje też będą możliwe do sprawdzenia np. opis na wydruku powołujący się na warunki atmosferyczne – na tachografie będzie widoczne, po prędkości jazdy.

Oczywiście katalog możliwości sprawdzenia i potwierdzenia niektórych sytuacji opisanych na wydruku jest dość szeroki. Dlatego nie można zakładać, że każdy opis będzie bezwarunkowo przyjmowany przez kontrolujących.

Wobec tego może rodzić się pytanie po co w ogóle w przepisach pakietu mobilności znalazły się takie zapisy, skoro art. 12 i tak daje możliwość odstępstwa od norm zarówno jazdy, jak i odpoczynku?

Otóż, pierwotnie zakładano bezwarunkową możliwość wydłużenia jazdy na zjazd do bazy. Oczywiście miałoby to sens. Natomiast w końcowej fazie prac ostatecznie podjęto decyzję, że przepis ten może być zastosowany tylko w „wyjątkowych okolicznościach”.

Podsumowując - skorzystanie z art. 12 dotyczy ruchu krajowego i międzynarodowego i może się odbyć na określonych warunkach. Ale wszystkie przesłanki wskazane w tym przepisie muszą być ściśle przestrzegane (wydruk, opis, wyjątkowe okoliczności).

Wydłużenie jazdy należy skompensować równoważnym okresem odpoczynku. Trzeba go udzielić jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia następującego po tygodniu, w którym było wydłużenie lub wydłużenia.

Przy czym nawiązując do pytania - znowelizowany art. 12 rozporządzenia 561/2006 (WE) z jednej strony mówi, że wydłużeniu może ulec dzienny lub tygodniowy czas jazdy, zaś z drugiej strony nakazuje rekompensatę wydłużonego czasu pracy.

W świetle wykładni językowej, jak i logicznej - chodzi niewątpliwie o rekompensatę wydłużonego czasu pracy, którego tylko część stanowi jazda.