Zasady mocowania różnego rodzaju ładunków na ciężarówce

Przewozy specjalistyczne to coraz ważniejsza gałąź transportu drogowego. Jednak aby je wykonywać, trzeba wiedzieć, w jaki sposób przewozić takie ładunki – np. maszyny inżynieryjne, sprzęt budowlany oraz maszyny samojezdne. I oczywiście – jak prawidłowo przygotować maszynę do transportu.

Polecamy także:

• Mocowanie ładunku - jak stosować pasy mocujące, łańcuchy i dodatkowe środki mocowania?

Zanim załadujesz maszynę na przyczepę, należy usunąć wszel­kie luźne kawałki zanieczyszczeń, które mogłyby się z niej oderwać i spowodować utrudnienia na dro­dze lub uszkodzić inne pojazdy. Sprawdź, czy rampa, opony maszyny i podłoga przyczepy są wolne od oleju, smaru, lodu itp., bo jeśli nie, to ma­szyna będzie się przesuwać.

Maszyna powinna być uło­żona na platformie wiozącego ją pojazdu w sposób zapobiegający jej przemieszczaniu się do przodu poprzez oparcie jej o główną bryłę pojazdu, np. o tzw. łabędzią szyję, próg lub ścianę przednią albo za pomocą poprzecznego elementu mocno złączonego poprzez plat­formę z ramą podwozia pojazdu. Maszynę i wszelkie odłączone od niej części należy tak zamocować, aby nie przekro­czyć dopuszczalnych limitów nacisku osi i nie zmniejszyć bez­pieczeństwa obsługi pojazdu. Trzeba sprawdzić prześwit między spodem pojazdu niskopodwozio­wego a nawierzchnią drogi, żeby nie dopuścić do zawiesze­nia się pojazdu na podłożu.

Wszystkie ruchome instalacje, takie jak żurawie, wsporniki, wy­sięgniki i kabiny, muszą być pozostawione w pozycji zalecanej do transportu przez producenta. Powinny być zamocowane tak, aby nie doszło do ich ruchu względem korpusu maszyny.

Weź pod uwagę, że pojazd kołowy lub gąsienicowy musi być przymocowany odcią­gami do pojazdu, który go wiezie. Przed wyruszeniem w trasę jego hamulec postojowy trzeba zaciągnąć. Oczywiście, skuteczność hamul­ca postojowego zależy od tarcia między przewożonym pojazdem a pokładem ładunkowym samo­chodu, który go wiezie. Jednak zawsze będzie niewystarczająca, nawet w normalnych warunkach jazdy, dlatego przewożony pojazd trzeba dodatkowo unieruchomić. Najlepiej zrobić to poprzez syste­my odciągów i układy właściwie przymocowanych rozpórek bloko­wych, zapobiegające ruchom po­jazdu do przodu lub do tyłu. Muszą one opierać się o koła lub gąsienice albo inne części wie­zionego sprzętu.

Jeśli chodzi o maszyny kołowe i lekkie maszy­ny gąsienicowe, to należy zamocować je w taki sposób, aby zminimalizo­wać ich podrzucanie spowodowa­ne przez wstrząsy pochodzące od wiozącego je pojazdu, spotęgowane poprzez oddziaływanie opon i za­wieszenia maszyny. Zawieszenie maszyny powinno być zablokowane, jeśli tylko jest to możliwe, a ruchy pionowe ograniczone poprzez zastosowanie odciągów lub innych środków mo­cowania. W przypadku gdy nie da się tego osiągnąć, korpus i podwo­zie trzeba podeprzeć podkładkami klinowymi.

Pamiętaj, że maszyna musi zostać zabez­pieczona przed ruchami do przo­du, do tyłu i na boki. Należy to zrobić za pomocą odciągów łańcuchowych lub taśmowych przymocowanych do punktów mocowania na pojeź­dzie wiozącym. Każdy odciąg musi być wyposażony w napi­nacz.

W przypadku gdy maszyna nie jest podpar­ta, powinna być ustawiona na pokładzie ładunkowym pojaz­du, na którym jest przewożo­na, całą powierzchnią gąsienic lub bębnów albo co najmniej połową szerokości opon. Jeżeli gąsienice wystają poza obrys pojazdu wiozącego, wówczas korpus lub zawieszenie maszy­ny powinny być podparte.

Gdy ustalasz, ile punktów mocowania będzie potrzebnych, weź pod uwagę następujące czynniki:

• konieczność ustawienia maszy­ny w taki sposób, aby właściwie rozłożyć obciążenie, a tym sa­mym nie przekroczyć dopusz­czalnego przepisami nacisku osi, oraz aby nie pogorszyć ste­rowności pojazdu,
• elementy pojazdu specjalnie przeznaczone do mocowania,
• to, czy maszyna porusza się na kołach, gąsienicach czy walcach,
• ciężar przewożonej maszyny,
• konieczność użycia co najmniej czterech osobnych punktów mocowa­nia.

Na ogół producenci maszyn inżynie­ryjnych sami umieszczają na nich punkty mocowania na po­jeździe lub przedstawiają zalecany schemat mocowania dla każdego z wytwarzanych przez nich pro­duktów.

Jeśli maszyna, którą masz przewieźć, jest wyposażona w punkty mocowania przeznaczo­ne do użytku w trakcie transportu, należy z nich korzystać i moco­wać maszynę zgodnie z instrukcjami producenta. Natomiast jeśli nie masz dostępu do zaleceń pro­ducenta, odciągi lub urządzenia mocujące powinny być mocowa­ne tylko do tych części maszyny, które są wystarczająco mocne, aby wytrzymać naprężenia, jakim naj­prawdopodobniej zostaną podda­ne.

Zwykle ciężkie maszyny inżynieryjne przewozi się na pojazdach specjalnych zaprojektowanych tak, aby umożliwić ich łatwy załadunek i rozładunek. Na ogół bywają wyposażone w odpowiednie punk­ty mocowania odciągów.

Natomiast lżejsze maszyny można w pew­nych warunkach przewozić na po­jazdach ogólnego przeznaczenia. Mimo to i w tym przypadku zastoso­wany sposób mocowania powinien cechować się poziomem bezpie­czeństwa porównywalnym z tym, który uzyskuje się dzięki przewo­zom specjalnie przystosowanymi pojazdami.

Pamiętaj, że ładunki o wysoko po­łożonym środku ciężkości mogą mieć znaczny wpływ na stabilność pojazdu. Dlatego powinny być przewożone na po­jazdach z niską platformą.

Aby unieruchomić maszyny inżynieryjne, oprócz specjal­nych urządzeń mocujących sto­suje się też łańcuchy, liny stalowe i taśmy tkane oraz używane do ich mocowania urządzenia napinające i łączące.

Jeśli jako bariera używana jest belka poprzeczna (łącząca boki), powinna być mocno przytwierdzona, tak aby wszelkie obciążenia, którym jest podda­wana, były przenoszone na ramę podwozia pojazdu wykonującego przewóz.

W przypadku gdy poszczególne koła lub walce są klinowane za pomocą klocków lub podstawek klino­wych, stosowane klocki i pod­stawki muszą być wystarczająco odporne na zgniatanie i powinny być w miarę możliwości mocno przytwierdzone do platformy po­jazdu.

Wszystkie odciągi lub urządzenia mo­cujące należy mocować tylko do tych części maszyny inżynieryj­nej, które są wystarczająco mocne, aby wytrzymać naprężenia, jakim najprawdopodobniej zostaną pod­dane. Jeżeli maszyny inżynieryjne zostały wyposażone w specjal­ne zaczepy do wykorzystywania podczas transportu, należy z nich korzystać, a pojazd powinien być zamocowany zgodnie z instruk­cjami producenta. Zwróć uwagę na zaczepy ma­szyny służące do jej podnosze­nia. Mogą nie nadawać się do mocowania.

Kiedy maszyna została umoco­wana, a silnik wyłączony, trzeba jeszcze zwolnić ciśnienie z układu hydrau­licznego. Należy to zrobić w ten sposób, że kolejno ustawiasz dźwignie ste­rujące we wszystkich możliwych pozycjach. Taką operację powinno się przeprowadzić co najmniej dwukrotnie. Wszystkie regulatory musisz ustawić tak, aby zapobiec ruchom wyposa­żenia pomocniczego.

Pamiętaj, że w kabinie operatora przewo­żonej maszyny nie możesz pozo­stawiać niezabezpieczonych toreb, skrzynek z narzędziami ani ciężkich przedmiotów. Wszystkie przedmioty odłączone od ma­szyny, takie jak łyżki, chwytaki, lemiesze, czerpaki i urządzenia podnoszące, powinny być przy­mocowane odciągami do pokładu ładunkowego pojazdu.

Gdy kierowca przejedzie krótki od­cinek drogi, trzeba koniecznie sprawdzić, czy załadowana maszy­na nie przesunęła się i czy urzą­dzenia mocujące działają. W czasie przewozu należy przeprowadzać takie kontrole kilkakrotnie.

Pamiętaj, że wysokie ładunki mogą uszko­dzić obiekty mostowe nad drogami. W związku z tym kierowca po­winien znać ich dokładną wy­sokość oraz szerokość górnej części ładunku.

Z reguły do przewozu towarów używa się europalet (ISO 445-1984). Najczęściej są one wykonane z drewna i mają wymiary 800 × 1200 × 150 mm.

W przypadku gdy na paletę ładowane są opa­kowania o wymiarach równych wielkości palety lub mniejszych, paleta stanowi powierzchnię ła­dunkową podobną do platformy ładunkowej bez ścian bocznych. Wówczas należy przeciwdziałać ze­ślizgnięciu się lub przewróceniu palety poprzez zamocowanie odciągów.

Jak widzisz, tarcie między powierzchnia­mi ładunku i palety jest istotne podczas obliczania parametrów mocowania ładunku. Ponadto trzeba również wziąć pod uwa­gę stosunek wysokości do szerokości oraz masę załadowanej palety. Aby zamocować ładunek na paletach, możesz używać środ­ków takich jak np. odciągi czy folia termokurczliwa, jeżeli dzię­ki temu paleta może wytrzymać przechylenie na boki pod kątem co najmniej 26° bez widocznych oznak zniekształcenia.

Ponadto palety mogą być też stosowane jako materiały sztauerskie, do unieruchomienia ładunku. Jeśli wolna przestrzeń jest większa niż wysokość europalety (ok. 15 cm), aby unieruchomić ładunek, lukę można wypełnić np. paletami ustawionymi na końcu. Gdy wolna przestrzeń z jednej strony jest mniejsza niż wysokość europalety, wówczas lukę można wypełnić innymi materiałami, np. deskami.

Wszystkie ładunki płynne albo takie, które zachowują się podobnie do płynów (np. zboże lub mąka, które często przewozi się w zbiornikach), sprawiają takie same problemy, jak ładunki wiszące. Jeśli zbiorniki lub inne tego rodzaju jednostki ładunkowe zostały tylko częściowo wypełnione, w  chwili gdy pojazd przyspiesza, zwalnia albo skręca, ładunek zaczyna się poruszać. Zmienia się więc położenie środka ciężkości ładunku oraz całego pojazdu, co powoduje rozkołysanie się ładunku. Pojazd staje się niestabilny, więc kierowca łatwo może stracić nad nim kontrolę i doprowadzić do wypadku.

Żeby zapobiec tego rodzaju skutkom, trzeba w miarę możliwości prawie całkowicie napełniać zbiorniki płynem lub pozostawić je prawie puste. Według wymogów ADR ma to być ponad 80% lub mniej niż 20% w przypadku zbiorników o pojemności przekraczającej 7 500 litrów. W przypadku gdy nie jest to możliwe, należy zastosować dodatkowe środki zapobiegające ruchom ładunku w niepełnych zbiornikach, takie jak wewnętrzne przegrody.

Jeśli przewozi się cysterną towary niebezpieczne, zawsze trzeba obliczyć, jaki stopień napełnienia cysterny będzie dopuszczalny z punktu widzenia bezpieczeństwa. W tym celu używa się specjalnych wzorów, ponieważ dla każdej cieczy stopień ten będzie inny. Należy również pamiętać, że cysterna (a także jej części składowe, np. uszczelki) powinna być zrobiona z materiałów, które nie będą wchodziły w reakcję z cieczą, którą masz przewieźć.

Jeśli przewozisz ładunki drobnicowe, masz przed sobą trudne zadanie, ponieważ masy i kształty jednostek ładunkowych, które musisz załadować, różnią się od siebie. Ponadto opakowania mają różnorodną wytrzymałość, a towary odmienne właściwości, więc stwarzają zagro­żenie pojedynczo lub w połączeniu z innymi towarami.

Bardzo szczegółowe opisanie mocowania ładunków drobnicowych jest trudne, ponieważ możliwe są najróżniejsze kombinacje przewo­żonych towarów. Jednak mamy dla Ciebie pewne wskazówki, których zawsze powinieneś przestrzegać.

Gdy jednostki będą załadowane na skrzynię ładunkową, środek cięż­kości musi znajdować się jak najniżej, aby uzyskać możliwie najlepszą stabilność podczas ha­mowania, przyspieszania i skręcania. Ciężkie towary powinny być umieszczone jak najniżej i jak naj­bliżej środka platformy konstruk­cji nośnej. Należy również pamię­tać o nacisku osi.

Zwy­kle ładunki zapakowane w mate­riał o małej wytrzymałości są lekkie. W związku z tym można je zazwyczaj umieszczać w górnych warstwach ładunku i nie będzie to stwarzać problemów z rozkładem ciężaru. Jeżeli nie jest to możliwe, ładunek należy dzielić na sekcje.

Stosując odpowiednią kombinację różnych rozmiarów prostokątnych opakowań, moż­na łatwo uzyskać wystarczające mocowanie blokowe z oparciem o ścianę przednią, tylną i ściany boczne.

Drobnicę warto przewozić na paletach. Palety umożliwiają formowa­nie jednostek ładunkowych z po­jedynczych sztuk ładunku oraz towarów o podobnych rozmiarach i właściwościach. Ponadto ładunki paletyzowane są ła­twiejsze w obsłudze, a więc wymagają mniej sił i środków niezbędnych do ich przewozu. Oczywiście towary należy starannie przymocować do palety.

W wyniku pakowania jednostek ładunkowych o różnych kształtach i rozmiarach mo­gą powstać puste przestrzenie. Trzeba je wypełnić, aby zapewnić odpowiednie oparcie i stabilność ładunku.

Na przykład funkcję materiałów sztauer­skich mogą spełniać:

• palety – jeśli wolna przestrzeń jest większa niż wysokość eu­ropalety (ok. 15 cm), wówczas lukę warto wypełnić paletami ustawionymi na końcu ładunku tak, aby zapełnić całą tę wolną przestrzeń;
• poduszki powietrzne – dostępne są zarówno jako materiały jed­norazowe, jak i wielokrotnego użytku. Poduszek powietrznych nigdy nie należy używać jako materiału sztauerskiego, opie­rającego się o drzwi albo o nie­usztywnione powierzchnie lub elementy działowe;
• ramy rozporowe – stosuje się je do wzdłużnego blokowania pod­stawy ładunku, jednak w pew­nych przypadkach można ich również używać jako materiału do wypełniana wolnych prze­strzeni międzyładunkowych. Ważne jest, abyś ustawiał je w taki sposób, żeby rozpórki za­wsze znajdowały się pod kątem prostym do mocowanego ładun­ku;
• listwy ukośne i poprzeczne – szczególnie nadają się do za­stosowania w kontenerach, po­nieważ ukośne kantówki można oprzeć o solidne pionowe słupki narożne kontenera.

Gdy będziesz przewozić blachy lub płyty o różnych rozmiarach, należy najmniejsze z nich załadować na wierzchu i w przedniej części ładowni pojazdu. Należy je oprzeć o przednią ścianę lub inny element blokujący, tak aby nie mogły się przesuwać podczas jazdy.

Jeśli płaskie blachy są naoliwione, trzeba je uformować w paczki. Gdy wybieramy sposób mocowania, należy traktować te paczki generalnie jak pudła. Można też płaskie blachy ładować na palety, z tym że oczywiście trzeba je wtedy odpowiednio przymocować do tych palet.

Gdy przewożony ma być ładunek o dużej masie właściwej, szczególnie istotne jest uwzględnienie prawidłowego rozkładu obciążenia. Trzeba przestrzegać następujących zasad:

1. Jeśli ładunek nie opiera się o ścianę przednią, potrzebne jest zabezpieczenie przed przemieszczaniem w przód za pomocą materiałów sztauerskich lub blokady podstawy.
2. W sytuacjach, gdy potrzebne jest unieruchamianie przed przemieszczaniem w tył, należy zastosować materiały sztauerskie lub ramę rozporową.
3. Płyty umieszcza się na platformie w jednej lub większej liczbie sekcji i wyśrodkowuje względem osi wzdłużnej.
4. W lukach między sekcjami ładunków trzeba umieścić odpowiednie materiały sztauerskie.
5. Między pasami mocującymi a ładunkiem należy umieścić ochraniacze, aby pasy nie uszkodziły się od ostrych krawędzi blach.
6. Gdy między ładunkiem a kłonicami bocznymi pozostaje luka, wypełnia się ją odpowiednimi materiałami sztauerskimi.

Jeżeli sekcja tylna nie jest zabezpieczona przed przemieszczaniem w przód, potrzebne są dodatkowe odciągi. Pamiętaj też, że blachy płaskie nie powinny być przewożone na platformach załadunkowych pozbawionych kłonic lub ścian bocznych.

Pamiętaj, że samochody, przyczepy i na­czepy należy przewozić wyłącznie na pojazdach do tego przeznaczo­nych. Tego rodzaju pojazdy muszą być wy­posażone w odpowiednią liczbę właściwie usytuowanych punk­tów mocowania o odpowiedniej wytrzymałości.

Przy mocowaniu należy przestrzegać tych samych podstawowych zasad, co w przy­padku maszyn inżynieryjnych. Dodatkowo trzeba zastosować następujące wytyczne:

• pojazd, przyczepa lub naczepa powinny być przewożone z włą­czonym hamulcem postojowym,
• blokada kierownicy musi być włączona, a koła najlepiej zakli­nowane,
• w przewożonym pojeździe po­winien być włączony najniższy bieg,
• jeżeli to możliwe, podstawki kli­nowe powinny być przymoco­wane do pokładu środka trans­portu.

Pojazd, przyczepa lub naczepa, które zamierzamy przewozić, powinny być usytu­owane w taki sposób, aby cały ich ciężar opierał się na pojeździe wy­konującym przewóz. Jeśli będzie taka konieczność, należy stosować płyty równomiernie rozkładające nacisk miejscowy, który może być wywo­łany np. przez podpory naczepy.

Żeby uzyskać maksy­malny efekt mocujący, każ­dy odciąg musi być wyposażony w urządzenie napinające. Ponadto odciągi zapobiegające ruchom do przodu i do tyłu trzeba ustawić pod kątem mniejszym niż 60° do płaszczy­zny poziomej. Gdy kierowca przejedzie kil­ka kilometrów, powinien sprawdzić napięcie odciągów i powtarzać takie kontrole podczas przewozu, a w razie konieczności ponownie napiąć rozluźnione odciągi.

Odciągi należy przymo­cować do tych części pojazdów albo osi lub podwozi przyczep czy naczep, które można do tego wy­korzystać. Musisz uważać, aby nie wywołać naprężeń i nie uszkodzić części przewożonego pojazdu, ta­kich jak przewody hamulcowe, węże, przewody elektryczne itp., odciągami przechodzącymi nad nimi lub w ich pobliżu.

Lepiej nie przewozić załadowanych pojazdów, ale jeżeli jest to konieczne, zwróć szczególną uwagę na wynikające z tego wysokie położenie środka ciężkości przewożonego pojaz­du i możliwość utraty stabilności podczas skręcania oraz hamowania. Być może będzie potrzebne przymoco­wanie do podwozia przewożone­go pojazdu lub przyczepy dodat­kowych odciągów napinających amortyzatory, żeby uniknąć nie­stabilności tego pojazdu. Trzeba też zabezpieczyć wszelkie jego luźne elementy.

W sytuacji gdy przewożone są dwie na­czepy lub więcej „na zakładkę”, każda z nich powinna być przymo­cowana do tej, na której spoczywa.

Mocowania, które ma zapobiegać ruchom pojazdu przewożonego w poprzek pojazdu przewożącego, dokonuje się za pomocą sta­łych kołnierzy, podkładek, prętów lub podobnych urządzeń. Muszą być mocno oparte o boki kół przewożonego pojazdu i mieć wy­sokość co najmniej 5 cm.

Ruchy w poprzek pojazdu transportującego są za­blokowane, jeżeli:

• pojazd ten został specjalnie skonstruowany do przewozu samochodów osobowych lub przyczep i
• platforma ładunkowa jest wy­posażona w rowki ograniczone kołnierzami o wysokości co naj­mniej 5 cm, pozwalające na naj­wyżej 30-centymetrowe przesu­nięcia w poprzek pojazdu.

Po­wierzchnia platformy pojazdu wiozącego ładunek powinna mieć wysoki współczynnik tarcia – dzięki temu zapobiegniemy przesuwaniu się przewożonego pojazdu. Gdy pojazd jest otoczony ze wszystkich stron (w tym od góry) przez ramę pojazdu wiozącego lub przez inne pojazdy, wówczas może być przewożony bez odcią­gów. Trzeba go tylko zablo­kować.

Przyjmuje się, że platformę ładunkową można traktować jako zamkniętą po bo­kach i od góry, jeżeli przestrzeń ładunkowa jest ograniczona przez ramę lub podobną konstrukcję zaprojektowaną w taki sposób, że pojazd według wszelkiego praw­dopodobieństwa nie wypadnie z tej przestrzeni w żadnym kie­runku.

Pamiętaj, że tarcie między oponami a po­kładem po włączeniu hamulca postojowego nie wystarczy do unieruchomienia pojazdu. Trzeba przymocować prze­wożony pojazd, przyczepę lub naczepę do pojazdu wiozą­cego za pomocą odpowiedniego osprzętu mocującego.

W przypadku gdy pojazd jest przewożony na platformie poziomej lub na­chylonej do przodu pod kątem maksymalnie 10° (tj. 1/6), trzeba stosować podkładki klinowe. Umieść dwie podkładki przed kołami przednimi oraz po dwie za pozostałymi parami kół. Ponadto od­ciągami należy przymocować przednią (w stosunku do kierun­ku jazdy) parę kół.

Gdy ciężar całkowity pojazdu przekracza 3500 daN, odciągami należy przymocować zarówno przednie, jak i tylne koła. Ponadto przed wszystkimi kołami i za nimi na­leży również umieścić podkładki klinowe. Jeżeli przewożone są przyczepy, dyszel powinien być odpowiednio zamocowany przy urządzeniu sprzęgającym lub jak najbliżej niego.

W przypadku gdy pojazd ma być przewo­żony w ten sposób, że nie da się umieścić klocków przed przedni­mi kołami, można je ewentualnie ulokować przed obydwoma koła­mi tylnymi, które również należy zamocować odciągami.

Natomiast gdy pojazd jest przewożony na platformie nachy­lonej pod kątem przekraczającym 10° w kierunku przodu pojazdu, musisz umieścić po dwie pod­kładki klinowe przed przednią i tylną parą kół. Zarówno przednią, jak i tylną parę kół trze­ba też przymocować odciągami.

Jeśli pojazd jest przewożony na platformie nachylonej do tyłu pod kątem przekraczającym 10°, należy rów­nież stosować podkładki kli­nowe. Trzeba je umieścić przed i za przedni­mi kołami przewożonego pojazdu. Następnie koła, które zostały zablokowane, należy przymocować odciągami.

W sytuacji, gdy jest to możliwe, odciąg trze­ba usytuować w taki sposób, aby pojazd był przyciągany prosto do podłogi platformy.

Pamiętaj, że kąt odciągu względem podłogi powinien być jak najbliższy kąto­wi prostemu. Zamiast do kół, można ewen­tualnie przymocować odciągi do belki lub belek osi. Jeżeli odciąg da się ustawić tak, aby nie mógł się ślizgać po belce osi, i jest wystarczająco mocny, można stosować pojedynczy od­ciąg na oś.

Kliny lub klocki stosowane do unieruchamiania wzdłużnego powinny być podstawione pod opony transportowanych po­jazdów. Ponadto wysokość klinów blo­kowych musi odpowiadać 1/3 promienia blokowanego koła. Wszystkie kliny powinny być sztywno przymocowane, aby zapobiec ruchom pojazdu po podłodze.

Kontenery ISO oraz podobne do nich skrzynie ładunkowe, które są wyposażone w zaczepy do łączników skrętnych lub podobnych mechanizmów ryglujących, najlepiej przewozić na platformach ładunkowych wyposażonych w takie mechanizmy. Duże kontenery przeznaczone do przewozów drogowych z ładunkiem lub bez ładunku o masie poniżej 5,5 tony można ewentualnie mocować zgodnie z zaleceniami dla pojedynczego opakowania, ale należy użyć dodatkowych drewnianych listew w połączeniu z odciągami przepasującymi od góry na każdym z końców kontenera.

Jeżeli drewniana listwa jest krótsza od całkowitej długości kontenera, jej długość powinna wynosić co najmniej 0,25 m na tonę masy kontenera. Kontenery, inaczej niż ładunki pudłowe, których masa rozkłada się na dużą powierzchnię, są przeznaczone do mocowania w gniazdach łączników skrętnych lub nóżek narożnych. Kontenery mają duży ciężar, więc oznacza to istnienie punktów koncentracji obciążenia, które mogą wywoływać nadmierne naprężenia podłogi platformy.

Teraz większość kontenerów jest budowana zgodnie z normami międzynarodowymi (ISO 1496). Te kontenery są zwykle wyposażone w specjalne naroża zaczepowe, które stosowane w połączeniu z odpowiednimi łącznikami skrętnymi zamocowanymi na pojeździe stanowią prosty i skuteczny środek mocowania.

Ponadto duże i ciężkie opakowania można mocować, podobnie jak skrzynie, za pomocą odciągów przepasujących od góry. Żeby utrzymać stabilność środka transportu, takie opakowania trzeba umieszczać wzdłuż platformy. Puste miejsca pomiędzy opakowaniem a ścianami przednią i tylną ładowni można wypełnić odpowiednimi materiałami sztauerskimi.

Załadowane kontenery ISO ważące ponad 5,5 tony powinny być przewożone wyłącznie na pojazdach wyposażonych w łączniki skrętne. Całkowicie sprzęgnięte i zamknięte łączniki stanowią wystarczające zamocowanie kontenera – nie są potrzebne inne zabezpieczenia. Do każdego kontenera należy stosować cztery łączniki.

Duże ładunki jednostkowe i odlewy powi­nieneś umieszczać na drewnianej podstawie i przytwierdzać:

• w płaszczyźnie poprzecznej za pomocą odciągów łańcucho­wych pętlowych oraz
• wzdłużnie przy użyciu ram roz­porowych, zarówno z przodu, jak i z tyłu.

Pamiętaj, że rama rozporowa musi być podniesiona za pomocą drewnia­nych podpórek, a listwy rozporo­we umieszczone ukośnie. Ram rozporowych z dwiema rozpórkami używa się, gdy do ab­sorbowania sił przyłożonych do ściany przedniej lub tylnej stosuje się dwie tylne lub przednie belki nośne zwykłej platformy płaskiej. W przypadku gdy ściana przednia lub tylna są przystosowane do absorbowania sił wzdłużnych równo rozłożo­nych na całej szerokości platfor­my, trzeba użyć ramy rozporowej z trzema rozpórkami.

Weź pod uwagę, że ramy rozporowe muszą być zabezpieczone przed przemiesz­czaniem się w bok, chyba że plat­forma jest wyposażona w ściany boczne, a listwy poprzeczne ramy zajmują całą szerokość platformy.

Przyjmuje się, że podstawa powinna być o ok. 5 mm wyższa niż listwa poprzeczna (stalowa), aby zapobiec kontakto­wi dwóch powierzchni stalowych. Ponadto każda belka nośna pod ładunkiem musi mieć odpowiednią wytrzy­małość, najlepiej z marginesem bezpieczeństwa.

I ładunek, i kra­wędź platformy mogą wytrzymać wysokie obciążenia miejscowe, ale jeśli tak nie jest, należy zwiększyć liczbę belek, co daje odpowiednio mniejszy nacisk jednostkowy. W przypadku gdy używasz więcej niż dwóch belek, wszystkie warstwy podstawy mu­szą być zabezpieczone wzdłużnie ze względu na trudny do określe­nia rozkład obciążenia statycznego.

Nie zapomnij o bardzo ważne zasadzie – duży ładunek jednostkowy wolno umieszczać bezpośrednio na płaskiej platformie, wyłącznie jeśli jedna z powierzchni kontak­towych jest wykonana z drewna lub materiału o równoważnym współczynniku tarcia.

W sytuacji gdy występuje kontakt dwóch powierzchni metalowych, między ładunkiem a platformą ładunkową umieść płyty zwiększające tarcie. Wtedy stosuje się symetrycz­ne odciągi łańcuchowe lub inne odpowiednie symetryczne odcią­gi zabezpieczające ładunek przed ruchami wzdłużnymi i poprzecz­nymi. Te odciągi mają łączyć zacze­py na ładunku i krawędzie plat­formy. Jeśli mocujemy cięższe ładunki, przód należy zabloko­wać za pomocą ramy rozporowej lub klina.

Gdy ładunki mają du­żą masę własną, szczegól­nie ważne jest uwzględnienie rozmieszczenia obciążenia. Ładunek umieszczasz na po­przecznych belkach nośnych, składających się z podstawy i blokad wykonanych z drew­na oraz listew poprzecznych, przenoszących siłę poprzeczną na krawędzie platformy.

Przewozy towarów niebezpiecznych są objęte umową europejską, dotyczą­cą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecz­nych (ADR), opracowaną przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ (UNECE). Dyrektywa 94/55/WE4 (tzw. dyrektywa ramowa ADR) stanowi jednolite wdrożenie postanowień ADR do krajowego i międzyna­rodowego transportu drogowego w Unii Europejskiej.

Przepisy dotyczące mocowania towarów niebezpiecznych znaj­dują się w części 7 ust. 7.5.7 ADR – Manipulowanie i ukła­danie. Przewidziano tam między innymi, że poszczególne części ładunku zawierającego towary niebez­pieczne powinny być odpowied­nio rozmieszczone w pojeździe lub kontenerze i zabezpieczone w taki sposób, aby nie zmieniały położenia w stosunku do siebie oraz do ścian pojazdu czy kontenera. Umowa ADR zawiera specjalne postanowienia w zakresie moco­wania towarów niebezpiecz­nych z uwagi na fakt, że podczas ich transportu nie należy stwa­rzać dodatkowych zagrożeń dla bezpieczeństwa i środowiska.

Towary niebezpieczne mogą być zabezpie­czone np. poprzez użycie pasów spinających burty, przesuwanych przegród, regulowanych podpór, poduszek powietrznych i urzą­dzeń przeciwpoślizgowych.  Ponadto zabezpieczenie ładunku uwa­ża się także za wystarczające, jeżeli w całej przestrzeni ładunko­wej każda warstwa jest całkowicie zapełniona sztukami przesyłki.

Oczywiście, najlepszym ekspertem, który prawidłowo dobierze metodę mocowania do ładunku niebezpiecznego, który masz przewieźć, będzie doradca DGSA, a więc specjalista z zakresu transportu towarów niebezpiecznych.

Przede wszystkim ładunek wiszący musi być tak zamocowany, by wykluczyć jego kołysanie się. To bardzo ważne – jeżeli wystąpi taki ruch, przesunie się środek ciężko­ści ładunku i pojazdu, co wpływa na dynamikę jazdy. Samochód staje się niestabilny, a więc można stra­cić nad nim kontrolę i doprowa­dzić do wypadku, np. wywrócenia się ciężarówki.

Ładunki wiszące muszą być odpowiednio zamocowane, bo inaczej będą się kołysać wzdłuż pojaz­du w wyniku przyspieszania lub zwalniania. W trakcie zmiany kie­runku jazdy będą się wychylać w kierunku jazdy przed skrętem. W rezultacie, po wykonaniu skrętu o 90° ładunki będą odchy­lone w poprzek pojazdu. Oczywiście jest to sytuacja niebezpiecz­na, ponieważ może doprowadzić do utraty kontroli nad pojazdem lub nawet wywrotki.

Samochody wykorzystywane do przewożenia tusz powinny być wyposażone w szyny i haki prze­suwane. Ponadto szyna musi mieć stałe zawiasowe ograniczniki zapobie­gające kołysaniu lub przesuwaniu się wynikającemu z ruchu bądź hamowania pojazdu. Muszą być rozmieszczone w odstępach od 1 do 1,5 m.

W przypadku gdy w trakcie podróży po­jazd jest częściowo rozładowy­wany, pozostały ładunek trzeba z powrotem równo rozmieścić i ponownie użyć ograniczników. Zwróć uwagę na to, że podłoga pojazdu powinna być za­wsze utrzymywana w czystości, aby zapobiec pośliźnięciu się na krwi zwierząt lub innych śliskich substancjach.

W czasie załadunku pojazdu tu­sze należy rozmieszczać równo na wszystkich szynach i zastosować ograniczniki.

Polskie Normy w zakresie mocowania ładunków:

• EN 12195-1 obliczanie sił mocowania
• EN 12195-2 pasy mocujące
• EN 12195-3 odciągi łańcuchowe
• EN 12195-4 liny stalowe
• EN 12640 punkty mocowania
• EN 12641 opończe
• EN 12642 wytrzymałość struktury nadwozi
• EN 283 nadwozia wymienne