Mandat za przeważenie busa wyniesie 3 tys. zł – przedstawiamy absurdy nowych kar!

Od 1 stycznia 2022 r. drastycznie wzrosły kary nakładane na kierowców za naruszenia przepisów o ruchu drogowym. Ale nie o wszystkich mówi się głośno. Wzrosła nie tylko wysokość kar za naruszenia określone w taryfikatorze, ale też za inne wykroczenia. Trzeba wyjaśnić, że nie wszystkie naruszenia wynikają z jednego taryfikatora kar.

Krajowy system karania kierowców jest niezwykle skomplikowany i wynika w wielu aktów prawnych.

W najgorszej sytuacji są kierowcy zawodowi, ponieważ oni są narażeni nie tylko na mandaty za złamanie przepisów ruchu drogowego, ale również przepisów transportowych wynikających z:

• ustawy o transporcie drogowym,
• ADR,
• opłat za drogi,
• czy też przepisów o systemie monitorowania pojazdów.

W każdym przypadku obowiązuje inny taryfikator, jak też inne są widełki w ramach których ustalana jest górna wysokość kary.

Nowe przepisy zmieniły też tzw. zasady ogólne nakładania grzywien.

Z tym jednak zagadnieniem problemy będą mieli nie tylko kierowcy, ale też kontrolerzy, którzy przed nałożeniem kary muszą sporo się napracować, żeby prawidłowo nałożyć mandat. Dzieje się tak dlatego, że najpierw kontrolujący musi sprawdzić czy naruszenie ujęte jest w taryfikatorze mandatów (rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń) oraz sprawdzić koleiną tabelę czyli taryfikator punktów karnych (rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego).

Niestety obydwa akty prawne nie są połączone ze sobą, jak również są niespójne, ponieważ niektóre zapisy mogą odnosić się do różnych wykroczeń.

Występują więc sytuacje, gdy:

• wykroczenie jest skatalogowane w dwóch taryfikatorach,
• za wykroczenie są przewidziane punkty karne, ale nie jest określona kwota mandatu,
• kwota mandatu jest określona, ale nie ma za dane wykroczenie punktów karnych,
• wykroczenie nie jest skatalogowane w żadnym z taryfikatorów.

Jak widać taka sytuacja nie jest jasna i prosta, a niestety niewiadomych przyczyn ustawodawca nie połączył tych aktów prawnych, co zdecydowanie utrudnia proces nakładania mandatów i naliczania punktów karnych.

Sprawa jest o wiele łatwiejsza, gdy w obu taryfikatorach występuje takie samo wykroczenie, bo nakładany jest mandat i wypełniana karta na punkty karne tzw. MRD 5. Niestety do dzisiaj zarówno policja jak i ITD stosują ten archaiczny dokument, który musi być wypełniony ręcznie w sytuacji naliczenia punktów karnych.

Sama procedura obiegu karty MRD 5 jest również skomplikowana co oznacza, że tuż po kontroli punkty nie znajdują się automatycznie na naszym koncie, ponieważ karta MRD 5 musi trafić do odpowiedniej jednostki Policji, która dopiero po pewnym czasie wprowadzi punkty karne do rejestru.

Wówczas punkty karne zostaną przypisane według tabeli punktowej, a kwota mandatu należy już do wyłącznej oceny kontrolującego (patrz przykład 1).

Przy przeładowaniu nie ma widełek, jak jest to chociażby przy przekroczeniu prędkości, gdzie wysokość kary uzależniona jest o wartości przekroczenia. Przy nadmiernym załadunku pojazdu o kwocie mandatu będzie decydował wyłącznie kontrolujący.

Z jednej strony pozytywnie należy ocenić wzrost kary za przeładowanie pojazdów, co jest na porządku dziennym i nie tylko zagraża bezpieczeństwu ruchu, ale też zasadom uczciwej konkurencji w transporcie, zaś z drugiej strony brak precyzyjnych kryteriów i duża rozpiętość kary może budzić spore wątpliwości.

Dokonując analizy systemu mandatowego nie trudno też dopatrzeć się absurdalnych zapisów. Niestety taryfikator był tworzony w dużym pospiechu, o czym może świadczyć fakt jego opublikowania na dwa dni przed wejściem w życie. Niestety pośpiech nie jest dobrym doradcą, ponieważ jak widać są tam ewidentne błędy.

Po pierwsze część wykroczeń nie został ujęta w taryfikatorze, co oznacza konieczność stosowania tzw.  zasad ogólnych. 

Podobnie będzie w przypadku niestosowania się do sygnałów lub poleceń kontrolującego.

Absurd tych zapisów widać, chociażby w zestawieniu i innymi wykroczeniami. Otóż, za złamanie zakazu wjazdu pojazdem o rzeczywistej masie całkowitej powyżej wartości określonej na znaku (znak B-18), mandat wynosi 500 złotych. Natomiast wspominany w przykładzie nr 2 - zakaz wjazdu lub skrętu to przypomnijmy: 5 tysięcy zł.

Nie obyło się także bez ewidentnych pomyłek legislacyjnych. Przekładem może być sytuacja naruszenia jednym czynem:

• podwójnej linii ciągłej,
• przy jednoczesnym naruszeniu zakazu wyprzedania określonego znakiem drogowym.

Jak widać z przykładu nr 3 - pomimo większej wagi wykroczenia polegającej na naruszenia znaku poziomego i pionowego - kara będzie niższa niż w przypadku naruszenia tylko znaku pionowego. Jest to więc niewątpliwie niespójne.

Podsumowując: nowy taryfikator kar nie zawiera wszystkich naruszeń, jak również nie został połączony w jeden akt z systemem punktów karnych. Może to sprawiać pewne problemy, nie tylko z puntu widzenia jasności prawa.

Sami kontrolujący będą musieli się przyzwyczaić do nowych przepisów i za każdy razem dokładnie sprawdzać wysokość kary i liczbę punktów.

Sytuacja w tym roku ulegnie jeszcze jednej modyfikacji. Od września br. musi zostać zmieniony system nakładania punktów karnych. Zacznie on działać w sposób zautomatyzowany. W systemie punkty karne będą odnotowywane automatycznie wraz z wystawieniem mandatu. Wtedy też wejdą w życie przepisy o recydywie kierowców.