Przy przyjmowaniu kierowcy do pracy musisz go poinformować o ryzyku zawodowym – sprawdź, czego wymagają przepisy

Dowodem na to, że przeprowadziłeś ocenę ryzyka zawodowego, udokumentowałeś ją oraz poinformowałeś pracowników o jej wynikach będzie odebranie od każdego z pracowników oświadczenia o zapoznaniu się z oceną ryzyka zawodowego i załączeniu tego dokumentu do akt osobowych pracownika. Warto pamiętać, że wszelkie zmiany technologiczne w środowisku pracy pracownika, unowocześnienia czy też zwiększenie ilości obowiązków pracowniczych lub całkowita zmiana charakteru pracy pracownika wymagają od pracodawcy dostosowania obowiązującej oceny ryzyka zawodowego do nowych warunków. Zmiana zawsze powinna zostać udokumentowana oraz przedstawiona zainteresowanemu pracownikowi, żeby mógł zapoznać się z jej treścią.

Ocena ryzyka zawodowego to dokument określający prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, które powodują straty, w szczególności niekorzystne skutki zdrowotne u pracowników w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Przede wszystkim po to, aby zapewnić bezpieczeństwo w miejscu pracy, ale też dlatego, że ma to związek z winą pracownika. Według art. 21 ustawy z 30 października 2002 r.o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Pracodawca może również być zainteresowany ustaleniem winy pracownika, kiedy wypadek przy pracy prowadzi do powstania szkody materialnej w jego majątku. Wprawdzie ocena ryzyka zawodowego nie znajduje bezpośredniego zastosowania w zakresie odpowiedzialności materialnej pracowników, to jednak w niektórych przypadkach może stanowić istotne uzupełnienie zgromadzonego materiału dowodowego.

Kiedy rozpatruje się, czy pracownik ponosi za coś winę, należy brać pod uwagę jego sferę intelektualną oraz psychiczną. Nie wszyscy pracownicy mają taką samą percepcję zdarzeń dziejących się dookoła nich, co z kolei oznacza że nie wszyscy dostrzegają zagrożenie wynikające z jakiegoś ich działania. Jeśli pracodawca przygotuje dokument z oceną ryzyka zawodowego, będą w nim opisane możliwe zagrożenia, które mogą być następstwem zachowania pracownika. Ponadto pracodawca opisuje w nim również zastosowane w przedsiębiorstwie środki profilaktyczne, które mają zminimalizować lub całkowicie wyeliminować wystąpienie różnych zagrożeń.

Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien zawierać następujące elementy:

1. Opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

1. stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,

2. wykonywanych zadań,

3. występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,

4. stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

5. osób pracujących na tym stanowisku;

2. wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;

3. datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

Nawet jeżeli pracodawca poprzez zastosowane środki profilaktyczne całkowicie wyeliminuje zagrożenie występujące w środowisku pracy, nie powinien usuwać tego zagrożenia z treści oceny ryzyka zawodowego. Wprawdzie ustawodawca w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wprowadził zasadę, że ocenę ryzyka zawodowego sporządza się dla zagrożeń, które nie mogą zostać wykluczone, ale dotyczy to tylko zagrożeń istniejących w miejscu pracy przed ich wyeliminowaniem przez pracodawcę. Jest to szczególnie istotne w przypadku zagrożeń, które nie istnieją tylko wtedy, gdy pracownik przestrzega ustalonych reguł (np. stosuje rękawice ochronne).

Z tego właśnie powodu prawidłowa ocena ryzyka zawodowego, zapoznanie pracownika z jej treścią oraz przestrzeganie uregulowanych w niej zasad mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa w miejscu pracy.

Pracodawca może samodzielnie dokonać oceny ryzyka zawodowego występującego na stanowiskach pracy w jego przedsiębiorstwie. Jednak jeśli nie umie tego zrobić, możesz zlecić wykonanie oceny ryzyka zawodowego osobie z zewnątrz przedsiębiorstwa.

W przepisach nie wyliczono podmiotów, które są uprawnione do oceny i dokumentowania oceny ryzyka zawodowego. Wskazówki w tym zakresie znajdujemy tylko w art. 237^11a Kodeksu pracy, który stanowi, że pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku.

Ponadto pracownicy sami mogą występować do pracodawcy z inicjatywą podjęcia określonych działań, które mogą zmniejszyć lub wyeliminować zagrożenie w środowisku pracy, a sam pracodawca powinien ustosunkować się do takiej inicjatywy. Jeżeli pracodawca zatrudnia więcej niż 250 pracowników (niezależnie od tego, ile jest pełnych etatów) powinien powołać komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, w ramach której może prowadzić konsultacje dotyczące oceny ryzyka zawodowego. Jednak konsultacje mogą być przeprowadzane z pominięciem tej komisji.

Przykładowe dokumenty stanowiące ocenę ryzyka zawodowego dla wybranych stanowisk pracy mogą Państwo odnaleźć na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Pracy. Niestety wśród przykładowych dokumentów nie znajdziemy oceny ryzyka zawodowego dla kierowcy, jednak zamieszczone tam dokumenty stanowią cenną wskazówkę zarówno co do treści takiego dokumentu, jak również co do zagrożeń, na jakie warto zwrócić uwagę, dokonując oceny.